Bauhaus là một phong trào có tầm ảnh hưởng sâu rộng trong nhiều lĩnh vực như thiết kế đồ họa, nội thất, kiến trúc và hội họa. Được hình thành hơn một thế kỷ trước, Bauhaus không chỉ đặt nền móng cho thiết kế hiện đại mà còn tiếp tục phát triển mạnh mẽ, trở thành nguồn cảm hứng cho nhiều thế hệ sáng tạo sau này.
Bauhaus là gì?
Bauhaus là một trường nghệ thuật và thiết kế được Walter Gropius thành lập tại Weimar, Đức vào năm 1919. Dù tồn tại không lâu, Bauhaus đã trở thành một trong những phong trào quan trọng nhất thế kỷ 20 đặt nền móng cho thiết kế hiện đại.
Triết lý của Bauhaus là kết hợp nghệ thuật với công nghiệp, tạo ra những thiết kế tối giản nhưng đầy tính thực tiễn. Phong trào này không chỉ phá vỡ những nguyên tắc mỹ thuật truyền thống mà còn mở ra kỷ nguyên sáng tạo không giới hạn, ảnh hưởng sâu rộng đến kiến trúc, thiết kế đồ họa và nội thất. Tinh thần đổi mới của Bauhaus vẫn tiếp tục truyền cảm hứng cho nhiều xu hướng nghệ thuật và thiết kế đương đại.
Nguyên tắc thiết kế Bauhaus là gì?
Dù chỉ tồn tại đến 1933, Bauhaus có ảnh hưởng sâu rộng đến thiết kế hiện đại. Những tên tuổi lớn như Paul Klee, Wassily Kandinsky, và Mies van der Rohe đã góp phần định hình triết lý của trường phái, tạo nền tảng cho nghệ thuật và kiến trúc đương đại.
Tính đơn giản và chức năng
Phong cách Bauhaus đề cao tính đơn giản và chức năng, loại bỏ mọi trang trí không cần thiết để tập trung vào sự rõ ràng và tiện ích.
Các nghệ sĩ Bauhaus ưu tiên hình học cơ bản như hình vuông, chữ nhật và đường thẳng, tránh hoàn toàn các chi tiết rườm rà. Họ theo đuổi thiết kế thuần khiết, đề cao tính hữu dụng và bản chất của đồ vật, tạo ra những tác phẩm sạch sẽ, tinh gọn và đầy tính ứng dụng.
Sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ
Phong cách Bauhaus kết hợp nghệ thuật với công nghệ tạo ra các thiết kế đẹp mắt, ứng dụng cao và dễ sản xuất.
Các nghệ sĩ Bauhaus không ngừng tìm tòi vật liệu, kỹ thuật mới và khai thác không gian âm để tối giản thiết kế. Triết lý này thúc đẩy sự phát triển của sản phẩm công nghiệp chất lượng cao, phản ánh tinh thần đổi mới và sáng tạo không ngừng của phong trào.
Tính đồng bộ và nhất quán
Thiết kế Bauhaus đề cao tính đồng bộ và nhất quán tạo nên tổng thể hài hòa từ kiến trúc, nội thất đến đồ họa. Mọi yếu tố, từ hình dạng, màu sắc đến typography, đều tuân theo nguyên tắc chung, giúp thiết kế trở nên dễ nhận diện, bền vững và hiệu quả.
Sự kết hợp giữa nghệ thuật và công nghệ, hình thức và chức năng, đã tạo nên di sản thiết kế vượt thời gian của Bauhaus.
Đặc trưng của Bauhaus
Những đặc trưng nổi bật của Bauhaus:
Tính tối giản
Bauhaus hướng đến sự đơn giản, tinh gọn và loại bỏ những chi tiết trang trí không cần thiết. Các thiết kế theo phong cách này thường có đường nét rõ ràng, hình thức gọn gàng và tập trung vào công năng thay vì yếu tố trang trí phức tạp.
Hình học cơ bản
Phong cách Bauhaus sử dụng các hình khối đơn giản như hình tròn, hình vuông và hình tam giác. Đây là những yếu tố cơ bản giúp tạo ra các thiết kế dễ nhận diện, có cấu trúc chặt chẽ và đảm bảo tính ứng dụng cao.
Màu sắc tương phản
Bauhaus thường sử dụng bảng màu giới hạn nhưng hiệu quả, với các màu chính như đỏ, vàng, xanh dương kết hợp cùng các tông màu trung tính như trắng, đen và xám. Sự đối lập giữa màu sắc giúp nhấn mạnh hình dạng và bố cục của thiết kế.
Kiểu chữ không chân (Sans-serif)
Phong trào Bauhaus đề cao sự rõ ràng, dễ đọc trong thiết kế chữ. Vì vậy, các kiểu chữ không chân (sans-serif) được ưa chuộng, mang lại vẻ hiện đại, tối giản và không bị rườm rà bởi những nét trang trí không cần thiết.
Nguyên tắc “Form follows function”
Một trong những triết lý cốt lõi của Bauhaus là “Hình thức phục vụ chức năng” (Form follows function). Điều này có nghĩa là thiết kế phải được xây dựng dựa trên công năng, không chỉ để đẹp mắt mà còn phải hữu dụng, phù hợp với nhu cầu thực tế của người sử dụng.
Triết lý thiết kế Bauhaus
Hình thức đi cùng chức năng: Bauhaus tuân theo nguyên tắc “hình thức theo sau chức năng”, tạo ra những thiết kế hiện đại, tinh tế nhưng vẫn đảm bảo công năng. Bằng cách loại bỏ các yếu tố trang trí không cần thiết, các nghệ sĩ Bauhaus tập trung vào bản chất của đồ vật, ưu tiên tính hữu dụng mà vẫn giữ được thẩm mỹ tối giản.
Chủ nghĩa tối giản: Đặc trưng của Bauhaus là sự đơn giản, dễ hiểu và trực quan. Không gian trắng, đường nét gọn gàng, màu sắc cơ bản được sử dụng để tạo nên vẻ đẹp tinh tế, không cầu kỳ nhưng vẫn ấn tượng.
Đổi mới tư duy thiết kế: Bauhaus không chỉ chú trọng vào sản phẩm mà còn đề cao tư duy sáng tạo. Phong trào này khuyến khích khám phá phương pháp thiết kế và sản xuất mới, mở ra cách tiếp cận sáng tạo, ảnh hưởng đến cách con người nhìn nhận và hiểu về thế giới. Sự đổi mới không ngừng này tiếp tục định hình thiết kế hiện đại, kết hợp sáng tạo với tính thực tiễn.
Ứng dụng của Bauhaus trong thời đại hiện đại
Ảnh hưởng của Bauhaus trải rộng trên nhiều lĩnh vực, định hình tư duy thiết kế hiện đại:
Thiết kế nội thất: Đề cao sự tối giản, tiện dụng, sử dụng vật liệu hiện đại như kính, thép, gỗ công nghiệp, tập trung vào công năng thay vì trang trí rườm rà.
Kiến trúc: Đặc trưng bởi đường nét tinh gọn, không gian mở, cửa kính lớn đón ánh sáng tự nhiên, tạo sự kết nối giữa con người và môi trường.
Thiết kế UX/UI: Giao diện trực quan, bố cục khoa học, ưu tiên trải nghiệm người dùng với kiểu chữ rõ ràng, màu sắc tinh giản nhưng hiệu quả.
Thiết kế thương hiệu: Logo và bộ nhận diện tối giản, dễ nhận diện, sử dụng bảng màu hài hòa, kiểu chữ hiện đại, đảm bảo tính ứng dụng cao.
Nghệ thuật và đồ họa: Ảnh hưởng đến tranh trừu tượng, thiết kế áp phích, minh họa với hình khối cơ bản, đường nét sắc sảo, tạo cảm giác hiện đại và cân bằng.
Giáo dục thiết kế: Định hình cách tiếp cận giảng dạy trong các trường mỹ thuật và kiến trúc, nhấn mạnh tính thực tiễn, đổi mới và sáng tạo liên ngành
Ảnh hưởng của Bauhaus đến lĩnh vực thiết kế đồ hoạ
Đơn giản Typography
Bauhaus đã cách mạng hóa kiểu chữ bằng cách loại bỏ những nét rườm rà, lấy cảm hứng từ phong cách Grotesque để tạo ra những phông chữ đơn giản, dễ sử dụng tiêu biểu như Akzidenz Grotesk.
Với mong muốn tạo ra một hệ thống chữ viết phổ quát, dễ đọc và không bị giới hạn bởi ngôn ngữ, Herbert Bayer đã thiết kế kiểu chữ dựa trên các hình khối cơ bản đặt nền móng cho sans-serif hiện đại.
Bố cục thử nghiệm (Experimental layouts) và “phá vỡ” lưới
Thoát khỏi những quy tắc lưới cứng nhắc trong thiết kế ấn phẩm, các nhà thiết kế Bauhaus đã mạnh dạn thử nghiệm và sáng tạo nên những layout táo bạo, phóng khoáng nhưng vẫn đảm bảo sự hài hòa tổng thể.
Việc đặt chéo chữ, kết hợp với các hình khối từ đơn giản đến phức tạp đã phá vỡ lối mòn thiết kế rập khuôn, mở ra một tư duy nghệ thuật mới mẻ. Sự đổi mới này không chỉ định hình phong cách thiết kế đồ họa đương đại mà còn để lại dấu ấn sâu sắc đến tận ngày nay.
Nguồn cảm hứng cho những thiết kế 3D
Lấy cảm hứng từ các hình khối minh họa trong ấn phẩm và phong cách infographic của nghệ sĩ Bauhaus, thiết kế đồ họa 3D ngày nay đã khéo léo kế thừa và phát triển những ý tưởng đó.
Các yếu tố hình học được sắp xếp theo nhiều góc độ, tận dụng đường phối cảnh đa chiều, tạo nên hiệu ứng mạnh mẽ, hiện đại, đồng thời phá vỡ sự cứng nhắc và phức tạp trong thiết kế truyền thống.
Tổng kết
Bài viết trên đã cung cấp một số thông tin về Bauhaus cũng như ứng dụng của phong cách này trong thiết kế đồ họa. Hy vọng rằng những thông tin từ MIKOTECH sẽ giúp bạn đọc có thêm kiến thức bổ ích và những phút giây thư giãn khi khám phá về Bauhaus. Hãy theo dõi chúng tôi để không bỏ lỡ những bài viết tiếp theo đầy thú vị và hữu ích!
Ý Nhi tốt nghiệp Đại học Kinh tế TP.HCM và có hơn 2 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sáng tạo nội dung. Trong quá trình làm việc, Ý Nhi có kinh nghiệm sáng tạo nội dung trong nhiều lĩnh vực như công nghệ, thể thao điện tử, marketing, SEO,…
