ASP.NET là gì? Với khả năng xây dựng các ứng dụng web đa dạng và mạnh mẽ, ASP.NET đóng vai trò quan trọng trong cách chúng ta phát triển các ứng dụng trực tuyến. Bài viết này sẽ đưa bạn khám phá cấu trúc kiến trúc của ASP.NET, cách mà nó hoạt động, và những lợi ích mà nó mang lại cho việc phát triển các ứng dụng web.
ASP.NET là gì?
ASP.NET là gì? ASP.NET là một khuôn khổ web (web framework) mã nguồn mở do Microsoft phát triển và ra mắt vào năm 2002.
ASP.NET là một phần của nền tảng .NET (dotNET) của Microsoft và có thể được sử dụng để tạo các ứng dụng web, dịch vụ web và trang web động. Khuôn khổ này cho phép các lập trình viên thực thi mã code bằng bất kỳ ngôn ngữ nào như C#, VB, v.v. Đây là framework được lựa chọn và sử dụng bởi một số công ty lớn trên thế giới, trong đó có Microsoft, Google và Facebook.
ASP.NET Core là gì?
ASP.NET Core là phiên bản kế thừa của ASP.NET. Đây là một khung ứng dụng miễn phí, mã nguồn mở và đa nền tảng để xây dựng các ứng dụng dựa trên đám mây như các ứng dụng di động, ứng dụng trực tuyến và ứng dụng IoT. Vì được duy trì bởi Microsoft và cộng đồng, mã nguồn của khung ứng dụng có thể được đóng góp hoặc tải xuống từ Kho mã nguồn của ASP.NET Core trên Github.
Vào tháng 11 năm 2020, Microsoft đã đơn giản hóa tên gọi và loại bỏ từ “Core” khỏi tên, tức thay đổi từ ASP.NET Core thành .NET. Các phiên bản mới sẽ được gọi đơn giản là .NET và phía sau là số phiên bản. Theo kế hoạch được công bố trên website chính thức của dotNET, .NET 8 sẽ được ra mắt vào tháng 11 năm 2023.
Cấu trúc của ASP.NET
Kiến trúc của khung ứng dụng ASP.NET bao gồm một nhóm các phần quan trọng được kết hợp trong quá trình phát triển.
Ngôn ngữ (Language)
Khung ứng dụng ASP.NET sử dụng ngôn ngữ lập trình VB.NET (hoặc còn được gọi là Visual Basic) hoặc C#.
Thư viện (Library)
ASP.NET bao gồm các thư viện nền tảng của khung .NET và cũng bao gồm các thư viện cho các mẫu phổ biến trên web. Một trong các thư viện này được gọi là Model View Controller (MVC), cho phép bạn sử dụng mẫu thiết kế MVC để tạo ra các web app và trang web. Mô hình MVC cho phép bạn xây dựng một ứng dụng web như một sự kết hợp của ba vai trò – một tầng kết nối doanh nghiệp, một tầng hiển thị và tầng điều khiển đầu vào.
Common Language Runtime
Common Language Runtime (gọi tắt là CLR) trong .NET là một phần quan trọng giúp các ứng dụng chạy trơn tru và an toàn trên máy tính. Vai trò chính của CLR là thực thi và quản lý mã nguồn được viết bằng các ngôn ngữ lập trình khác nhau, như C#, VB.NET, và F#.
Một trong những vai trò quan trọng khác của CLR là bảo mật và kiểm soát truy cập. CLR kiểm tra các hoạt động trong ứng dụng để đảm bảo rằng chúng chỉ thực hiện các hoạt động được ủy quyền và không vi phạm quyền truy cập. Điều này giúp bảo vệ máy tính khỏi các hoạt động không mong muốn hoặc nguy hiểm.
Ưu điểm của ASP.NET
Có nhiều lý do khiến ASP.NET là một sự lựa chọn tuyệt vời khi bạn cần xây dựng ứng dụng và trang web. Một số ưu điểm quan trọng nhất của framework này là tốc độ tải nhanh, chi phí thấp và hỗ trợ nhiều ngôn ngữ. Các nền tảng phát triển trực tuyến khác thường mất nhiều thời gian hơn để cài đặt và thiết lập so với ASP.NET. Và vì có nhiều nhà phát triển sử dụng ASP.NET nên việc tìm kiếm thông tin và hỗ trợ cũng dễ dàng hơn.
Hiệu quả
Các ứng dụng được tạo ra bằng ASP.NET thường nhanh hơn và hiệu quả hơn. Khi một ứng dụng ASP.NET được biên dịch, mã nguồn của nó được chuyển thành mã đối tượng (object code). Mã đối tượng là mã nguồn đã được chuyển đổi thành ngôn ngữ máy để máy tính hiểu và thực thi.
Bước tiếp theo là khởi chạy mã đối tượng. Trong quá trình biên dịch, bước này sẽ tiêu tốn một chút thời gian, nhưng có chỉ thực hiện một lần duy nhất. Sau khi quá trình biên dịch hoàn thành, mã có thể được khởi chạy nhanh chóng bởi nền tảng .NET không giới hạn số lần.
Biên dịch
Máy tính không ngay lập tức khởi chạy mã đã được biên dịch. Thay vào đó, mã phải được đọc và hiểu trước khi có thể khởi chạy. Hầu hết thời gian, mã biên dịch (compiler code) nhanh hơn mã phiên dịch (interpret code). Mã biên dịch nghĩa là mã nguồn được chuyển đổi thành mã máy trước khi chạy chương trình và không cần biên dịch lại. Với mã phiên dịch, mã nguồn sẽ được dịch và thực thi cùng lúc.
Trong quá trình biên dịch có một công đoạn kiểm tra xác thực để đảm bảo rằng tất cả mã đều đã chính xác. Ví dụ, nếu một phương thức được gọi là GetUser được thay đổi thành GetEmployee, thì mọi tham chiếu đến GetUser trong phần còn lại của chương trình sẽ báo lỗi khi được biên dịch. Điều này giúp việc tìm ra và sửa lỗi trở nên dễ dàng.
Với phương pháp phiên dịch, vấn đề này sẽ không được phát hiện cho đến khi chạy và kiểm tra code. Việc này sẽ mất khá nhiều thời gian để kiểm tra và dù code đã được sửa. Người dùng cũng tốn nhiều công sức để xây dựng và kiểm tra mọi tình huống có thể xảy ra.
Chi phí thấp
Khi tạo ra một trang web, giá của các phần mềm được sử dụng là một vấn đề quan trọng cần được xem xét kỹ càng. Trước đây, các nhà phát triển phải mua một phần mềm khá đắt tiền gọi là môi trường phát triển tích hợp (IDE) để xây dựng các ứng dụng.
Chỉ có IDE là chưa đủ để tạo ra một website. Chúng cũng cần cả phần mềm máy chủ ứng dụng web và một máy chủ lưu trữ (hosting). Microsoft IIS (viết tắt của Internet Information Server) là nơi lưu trữ hầu hết các ứng dụng ASP.NET. IIS hoàn toàn miễn phí và hoạt động với tất cả các phiên bản của hệ điều hành Windows. Nhưng từ khi ASP.NET Core ra đời vào năm 2016, các ứng dụng ASP.NET hiện có thể được lưu trữ trên các hệ điều hành Linux, MacOS và Windows.
Khả năng tương thích với cơ sở dữ liệu
Một trong những điều quan trọng nhất cần quyết định khi tạo ra một ứng dụng web là nên sử dụng loại cơ sở dữ liệu nào. Thế nhưng điều đó không phải là vấn đề quá lớn nếu bạn sử dụng ASP.NET. Tất cả các cơ sở dữ liệu phổ biến như Microsoft SQL Server, MySQL, MariaDB, Postgres, MongoDB và CouchDB đều có thể được sử dụng bởi các ứng dụng được xây dựng bằng ASP.NET.
Hướng đối tượng (Object Oriented)
Các ứng dụng ASP.NET được viết bằng những ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng như C# hoặc VB.NET. Lập trình Hướng đối tượng cung cấp một khung và các mẫu thiết kế cho việc tổ chức và tái sử dụng mã nguồn. C# là một ngôn ngữ lập trình hàng đầu và luôn xếp hạng trong số các ngôn ngữ lập trình được sử dụng nhiều nhất trên thế giới.
Hỗ trợ tích cực
Microsoft, công ty phần mềm lớn nhất thế giới, vẫn đang phát triển và thúc đẩy ASP.NET mặc dù nó có thể được sử dụng miễn phí và được cấp phép dưới giấy phép mã nguồn mở. Microsoft đã đầu tư nhiều tiền vào các nền tảng phát triển, cộng đồng của họ và sự hỗ trợ mà họ cung cấp cho các công ty tạo phần mềm chạy các ứng dụng này. Vì vậy, bạn không cần phải lo lắng về việc phần mềm của bạn sẽ bị lạc hậu trong thời gian tới.
Những khác biệt giữa ASP.NET và PHP
ASP.NET và PHP là hai trong những công cụ mạnh mẽ được sử dụng để phát triển ứng dụng web. Mỗi ngôn ngữ có các đặc điểm riêng và thường được lựa chọn dựa trên yêu cầu cụ thể của dự án và sở thích cá nhân. Một số điểm khác biệt giữa ASP.NET và PHP được thể hiện trong bảng sau:
| Tiêu Chí | ASP.NET | PHP |
|---|---|---|
| Ngôn ngữ lập trình | Sử dụng C# hoặc VB.NET | Sử dụng ngôn ngữ PHP |
| Máy chủ ứng dụng | Thường sử dụng Microsoft IIS | Có thể chạy trên nhiều loại máy chủ web |
| Hiệu suất | Hiệu suất cao | Tốc độ tùy thuộc vào mã nguồn và cấu hình máy chủ |
| Khả năng tương thích | Tương thích với các dịch vụ của Microsoft | Tương thích với nhiều hệ thống |
| Tốc độ | Nhanh | Chậm hơn ASP.NET |
| Mô hình lập trình | MVC | MVC, PHP-FPM, CGI |
ASP.NET và PHP đều là những khuôn khổ lập trình web mạnh mẽ và linh hoạt. Tuy nhiên, ASP.NET được viết bằng C#, trong khi PHP là một ngôn ngữ phía máy chủ. ASP.NET cũng sử dụng mô hình MVC, trong khi PHP có thể sử dụng một số mô hình khác nhau.
Lời kết
ASP.NET là một framework mạnh mẽ và linh hoạt được phát triển bởi Microsoft. Với việc sử dụng ngôn ngữ lập trình như C# và áp dụng lập trình hướng đối tượng, ASP.NET cho phép các nhà phát triển tạo ra các ứng dụng web hiệu quả và chất lượng cao. Hy vọng rằng bài viết của Miko Tech đã giúp bạn hiểu được ASP.NET là gì và có cho mình những kiến thức hữu ích.
Ý Nhi tốt nghiệp Đại học Kinh tế TP.HCM và có hơn 2 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực sáng tạo nội dung. Trong quá trình làm việc, Ý Nhi có kinh nghiệm sáng tạo nội dung trong nhiều lĩnh vực như công nghệ, thể thao điện tử, marketing, SEO,…
