Bạn đã bao giờ trầm trồ trước những tòa nhà cao tầng với họa tiết hình học sắc sảo, hay những món đồ nội thất sang trọng với đường nét tinh tế? Rất có thể, bạn đã vô tình bắt gặp phong cách Art Deco – một trào lưu nghệ thuật độc đáo, từng làm mưa làm gió trên toàn thế giới vào những năm 1920-1930. Vậy Art Deco là gì?
Art Deco là gì?
Art Deco là một phong cách nghệ thuật và thiết kế xuất hiện vào đầu thế kỷ 20, nổi bật với đường nét sắc sảo, họa tiết đối xứng và phản ánh sự xa hoa, sang trọng.
Art Deco (viết tắt của cụm từ tiếng Pháp “Arts Décoratifs”) là một phong cách nghệ thuật xuất hiện tại Pháp vào những năm 1920, sau đó nhanh chóng lan rộng trên toàn thế giới và đạt đến đỉnh cao vào những năm 1920 – 1930. Không chỉ đơn thuần là một phong cách nghệ thuật, Art Deco còn là biểu tượng của sự sang trọng, xa hoa và hiện đại.
Lịch sử phát triển của Art Deco
Lịch sử phát triển của Art Deco có thể được chia thành các giai đoạn chính như sau:
Giai đoạn hình thành (Trước 1920)
Art Deco bắt nguồn từ cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20, khi nghệ thuật và kiến trúc châu Âu trải qua sự chuyển đổi mạnh mẽ. Phong cách nghệ thuật này chịu ảnh hưởng từ nhiều trào lưu trước đó như:
- Phong cách Art Nouveau (1890-1910)
- Trường phái Cubism trong hội họa
- Ảnh hưởng từ Trường Bauhaus ở Đức
- Phong trào Futurism của Ý
- Chủ nghĩa Kiến tạo (Constructivism)
Thời kỳ hoàng kim (1920-1930)
Những năm 1920 và 1930 là thời kỳ hoàng kim của Art Deco. Trong giai đoạn này, phong cách này lan rộng khắp thế giới, đặc biệt là ở châu Âu và Bắc Mỹ. Các tòa nhà chọc trời, rạp chiếu phim, khách sạn và biệt thự theo phong cách Art Deco xuất hiện ở nhiều thành phố lớn như New York, Paris, London và Miami.
Sau Triển lãm “Exposition Internationale des Arts Décoratifs et Industriels Modernes” tại Paris năm 1925, phong cách này nhanh chóng lan rộng khắp châu Âu, Bắc Mỹ và thậm chí đến cả các quốc gia châu Á, châu Phi và Nam Mỹ. Các lĩnh vực thời trang, đồ trang sức, thiết kế đồ họa và điện ảnh cũng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ Art Deco.
Thời kỳ suy tàn (1930-1940)
Sau Thế chiến thứ hai, Art Deco dần bị thay thế bởi Chủ nghĩa Hiện đại (Modernism), vốn nhấn mạnh sự tối giản hơn là trang trí cầu kỳ. Cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu vào những năm 1930 đã làm giảm nhu cầu về những sản phẩm xa xỉ của Art Deco. Các công trình mới tập trung vào công năng và tiết kiệm chi phí, khiến Art Deco mất dần sức hút.
Sự tái sinh (từ những năm 1960 đến nay)
Tuy nhiên, vào những năm 1960-1970, Art Deco tái sinh và được đánh giá lại như một phong cách nghệ thuật ấn tượng trong kiến trúc, điện ảnh, thời trang và thiết kế nội thất. Nhiều thành phố như Miami, New York và Thượng Hải đã bảo tồn và tôn vinh các di sản Art Deco. Ngày nay, Art Deco vẫn giữ được sức ảnh hưởng trong nhiều lĩnh vực, từ kiến trúc cho đến thiết kế đồ họa, thể hiện vẻ đẹp sang trọng và tinh tế vượt thời gian.
Đặc điểm của Art Deco
Art Deco có những đặc điểm riêng biệt giúp chúng ta dễ dàng nhận ra phong cách này trong các công trình kiến trúc, thiết kế nội thất, đồ họa và nhiều sản phẩm sáng tạo khác:
- Hình học đối xứng: Art Deco sử dụng các hình dạng hình học rõ ràng như tam giác, vòng tròn, đường thẳng song song và các hoa văn tinh tế, tạo nên sự cân đối và sắc nét.
- Đường nét sắc sảo và dứt khoát: Các thiết kế theo phong cách này thường có đường thẳng mạnh mẽ, góc cạnh rõ ràng và các đường cong mềm mại nhưng vẫn mang nét hiện đại.
- Họa tiết trang trí phong phú: Art Deco thường sử dụng các họa tiết lấy cảm hứng từ thiên nhiên cách điệu (hoa lá, động vật), hình ảnh mặt trời tỏa sáng, tia chớp, vũ công, tượng nhân sư hoặc họa tiết lấy cảm hứng từ nền văn minh cổ đại như Ai Cập, Aztec.
- Màu sắc sống động: Bảng màu của Art Deco thường sử dụng những gam màu tươi sáng và nổi bật như vàng, đen, bạc, xanh ngọc, tím, đỏ và cam, mang đến vẻ sang trọng và ấn tượng.
- Kiểu chữ đặc trưng: Typography trong Art Deco có dạng hình học, đường nét thanh thoát, dày dặn và có sự đối xứng. Các font chữ thường kéo dài theo chiều dọc, mang phong cách công nghiệp nhưng vẫn sang trọng.
- Vật liệu cao cấp: Art Deco thường ứng dụng các vật liệu sang trọng như kim loại mạ vàng, bạc, kính, đá cẩm thạch, gỗ quý và sơn mài. Trong trang sức và nội thất, những viên đá quý, kính màu hoặc gương được sử dụng để tạo hiệu ứng lấp lánh.
Sự khác biệt giữa Art Deco và Art Noveau
Art Deco và Art Nouveau đều là phong cách nghệ thuật nổi bật của cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Dù có những điểm tương đồng nhất định, chúng lại khác nhau về cảm hứng, hình thức và tư duy thiết kế. Nếu Art Nouveau là sự lãng mạn hóa thiên nhiên, thì Art Deco là biểu tượng của công nghệ và sự hiện đại:
| Tiêu chí | Art Nouveau | Art Deco |
|---|---|---|
| Nguồn cảm hứng | Thiên nhiên | Công nghiệp hóa, cơ khí hóa |
| Đường nét | Uốn lượn, không đối xứng, lấy cảm hứng từ tự nhiên | Góc cạnh, đối xứng, thường sử dụng các hình dạng hình học |
| Màu sắc | Tông màu nhẹ nhàng, tông đất | Tông màu mạnh, đậm, có độ tương phản cao |
| Vật liệu | Thủy tinh, gỗ, gốm, kim loại uốn cong, kính màu | Kim loại sáng bóng, kính, đá cẩm thạch, crôm, gỗ quý |
| Ứng dụng | Nội thất, kiến trúc, đồ thủ công mỹ nghệ | Kiến trúc, nội thất, quảng cáo, thời trang, poster |
| Ví dụ tiêu biểu | Tòa nhà Casa Batlló (Gaudí, Tây Ban Nha) | Tòa nhà Chrysler (New York) |
Xem thêm: Art Noveau Là Gì? Tất Tần Tật Về Phong Cách Nghệ Thuật Art Noveau
Ứng dụng của Art Deco trong các lĩnh vực
Art Deco không chỉ là một phong cách nghệ thuật mà còn là một trào lưu ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực. Với vẻ đẹp sang trọng và hiện đại, Art Deco đã để lại dấu ấn trong nhiều khía cạnh của đời sống:
Kiến trúc
Art Deco có ảnh hưởng lớn trong kiến trúc, đặc biệt là ở Mỹ và châu Âu. Art Deco được ứng dụng rộng rãi ở các tòa nhà chọc trời, nhà hát, khách sạn và công trình công cộng. Các đặc điểm dễ nhận thấy bao gồm hình khối góc cạnh, mặt tiền đối xứng, họa tiết trang trí hình học và vật liệu cao cấp như đá cẩm thạch, crôm và kính.
Một số công trình kiến trúc Art Deco nổi tiếng bao gồm:
- Empire State Building (New York)
- Tòa nhà Chrysler (New York)
- Tháp Rockefeller Center (New York)
- Khách sạn Miami Beach (Florida)
- Tòa nhà Eastern Columbia (Los Angeles)
- Cinéma Rex (Paris)
Thiết kế đồ họa
Trong thời đại công nghệ hiện nay, Art Deco vẫn giữ được sức hút mạnh mẽ và tiếp tục là nguồn cảm hứng vô tận cho các designer, đặc biệt trong lĩnh vực thiết kế đồ họa:
- Nhận diện thương hiệu và thiết kế logo: Những logo theo phong cách Art Deco thường có dạng hình học đối xứng, đường nét thanh thoát và kiểu chữ cách điệu mang đậm chất cổ điển nhưng vẫn hiện đại.
- Thiết kế poster quảng cáo và sự kiện: Nhiều poster sự kiện, đặc biệt là chương trình nghệ thuật và vũ hội, thường sử dụng hình ảnh minh họa với đường nét hình học, gam màu đậm và kiểu chữ sang trọng.
- Thiết kế bìa sách và tạp chí: Bìa sách và tạp chí được thiết kế theo phong cách Art Deco thường có hình minh họa đơn giản nhưng tinh tế, kết hợp với bố cục cân đối và họa tiết trang trí hình học.
- Thiết kế bao bì: Bao bì được thiết kế theo phong cách Art Deco thường có cảm giác xa xỉ, sang trọng và chất liệu bao bì cao cấp.
- Thiết kế website: Các website được thiết kế theo phong cách Art Deco thường có sự cân bằng thị giác, đường nét thanh mảnh nhưng mạnh mẽ, mang lại cảm giác tinh tế và sang trọng.
Thiết kế trang sức
Trang sức Art Deco thường có hình học đối xứng, với các họa tiết hình tam giác, hình tròn, đường zigzag hoặc motif cách điệu từ nền văn hóa Ai Cập, Aztec và phương Đông. Vật liệu sử dụng trong trang sức Art Deco cũng phản ánh sự xa hoa và hiện đại của thời kỳ này. Kim cương cắt kiểu emerald (hình chữ nhật) rất phổ biến, cùng với các loại đá quý màu sắc như ngọc lục bảo, sapphire, ruby, onyx và ngọc trai.
Một trong những thương hiệu tiên phong trong phong cách trang sức Art Deco là Cartier. Hãng này đã tạo ra những mẫu vòng cổ, vòng tay và nhẫn mang đậm dấu ấn hình học, lấy cảm hứng từ kiến trúc và văn hóa đương đại.
Thời trang
Art Deco đã tác động mạnh mẽ đến thời trang trong giai đoạn 1920-1930. Đây là thời kỳ phụ nữ giải phóng bản thân khỏi những bộ váy bó sát và những tiêu chuẩn thời trang cứng nhắc trước đó.
Chất liệu và màu sắc trong thời trang Art Deco cũng rất đặc trưng. Những chiếc váy được làm từ vải lụa, nhung và chiffon với đường thêu chỉ vàng, bạc hoặc kim tuyến tạo hiệu ứng ánh sáng lấp lánh. Những bộ váy dạ hội thường đi kèm với áo khoác lông thú và găng tay dài, thể hiện sự xa hoa và tinh tế.
Thiết kế nội thất
Không giống như Art Nouveau với những đường cong mềm mại và cảm hứng từ thiên nhiên, nội thất Art Deco lại tập trung vào hình học sắc nét, màu sắc táo bạo và vật liệu cao cấp. Một trong những đặc điểm dễ nhận biết nhất của nội thất Art Deco là việc sử dụng vật liệu xa xỉ như đá cẩm thạch, gỗ quý, kính, crôm và thép không gỉ. Những vật liệu này không chỉ tạo ra vẻ ngoài bóng bẩy, hiện đại mà còn phản ánh tinh thần công nghiệp hóa của thời đại.
Điện ảnh
Phong cách này thường xuất hiện trong các bộ phim lấy bối cảnh thập niên 1920-1930 như The Great Gatsby (2013). Bộ phim đã tái hiện hoàn hảo sự xa hoa và hào nhoáng của thời kỳ này, từ trang phục, thiết kế nội thất đến phong cách nghệ thuật. Những bộ váy tua rua lấp lánh, phụ kiện tinh xảo của nhân vật Daisy Buchanan hay những bữa tiệc xa hoa trong dinh thự Gatsby đều mang dấu ấn của phong cách Art Deco.
Tổng kết
Art Deco là một phong cách thiết kế độc đáo, kết hợp giữa hình khối rõ ràng, màu sắc tương phản cao và sự đối xứng hoàn hảo. Hy vọng rằng bài viết trên của Miko Tech đã giúp bạn hiểu được Art Deco là gì và những ảnh hưởng của phong cách này trong các lĩnh vực đời sống khác. Hãy theo dõi chúng tôi để không bỏ lỡ những bài viết tiếp theo đầy thú vị và hữu ích!
MikoTech.vn Chuyên thiết kế website chuyên nghiệp và dự án App cho Doanh nghiệp trong và ngoài nước. Đội ngũ chuyên viên tại Agency Miko Tech Marketing thực hiện các dự án Marketing tổng thể, Dịch vụ quản trị Website và tối ưu website. Thiết kế giao diện trang web tĩnh và động.
